Raport o stanie czytelnictwa to badanie przeprowadzane co roku przez Bibliotekę Narodową. W ostatnim roku zostało zrealizowane na próbie 2015 respondentów w listopadzie 2020 r., czyli w nowych, szczególnych warunkach. Czy pandemia koronawirusa COVID-19 wpłynęła w istotny sposób na czytelnictwo? Czy zmienił się poziom czytelnictwa wśród chłopców i mężczyzn?
Wzrost czytelnictwa w Polsce
Na pierwsze pytanie o przeczytanie w całości lub fragmencie co najmniej jednej książki w ciągu roku, twierdząco odpowiedziało 42% pytanych. To dużo czy mało? Na pewno więcej niż w poprzednich sześciu latach. Jest to wzrost o 3% w skali roku i 5% w skali dwóch lat. Jednak należy przypomnieć, że jeszcze kilkanaście lat temu poziom ten nie spadał poniżej 50%! Jest więc o co walczyć, czytajmy i promujmy czytanie.
A czytelnictwo na świecie?
Sprawdźmy jak wyniki polskich czytelników wypadają na tle innych krajów. Raport o zwyczajach czytelniczych na świecie stworzyła grupa „Global English Editing”. Z ich badań wynika, że globalnie czytelnictwo wzrosło aż o… 35%! Przykładowo w Chinach wskaźnik ten wyniósł aż 44%, we Włoszech 36%, zaś w Niemczech i Anglii – 19%.
Co ciekawe, Polska znalazła się na 12. miejscu, jeżeli chodzi o samą ilość godzin spędzanych przeciętnie na czytaniu w ciągu tygodnia. Z raportu wynika, że statystycznie ci Polacy, którzy czytają, poświęcają na to 6 godzin i 30 minut. To więcej niż w USA (5:42), Niemczech (5:42) czy Hiszpanii (5:48). Ale mniej niż we Francji (6:54), Czechach (7:24), a już na pewno Chinach (8 godzin!). Faworytem w tej kategorii zostały Indie, z wynikiem 10 godzin 42 minut.
Zobacz raport „World Reading Habits in 2020” (w języku angielskim)
Książki są dla dziewczyn!
Niestety, danych liczbowych nie da się oszukać. W grupie badanych, którzy przeczytali przynajmniej jedną książkę, było 51% kobiet oraz 33% mężczyzn. Co najmniej 7 książek przeczytało 15% z kobiet i o połowę mniej mężczyzn (7%). Wniosek: kobiety czytają więcej i częściej niż mężczyźni.
To właśnie był jeden z powodów, który zmotywował nas do aktywacji projektu Męskie Czytanie. Wierzymy, że bibliotekarze i bibliotekarki mogą zaproponować odbiorcom płci męskiej książki, gazety, komiksy i gry dopasowane do ich potrzeb! Dlatego podczas szkoleń chcemy pokazać Wam jak stworzyć taką ofertę i jak o niej opowiedzieć.
Co czytają Polacy?
Ogólnie najchętniej czytamy thrillery, literaturę obyczajową i romanse oraz biografie lub wspomnienia. Mężczyźni najczęściej sięgają po kryminały, literaturę faktu i publikacje naukowe. Ale dodatkowo czytają jeszcze książki z gatunku fantasy. Warto zauważyć, że po fantastykę i s-f dwukrotnie częściej sięgają mężczyźni niż kobiety (szczególnie w grupie wiekowej 25-39 lat).
Trójka najpopularniejszych autorów nie zmieniła się w stosunku do wyników z 2019 r. Na pierwszym miejscu znajduje się Remigiusz Mróz (już czwarty rok z rzędu w pierwszej piątce), noblistka Olga Tokarczuk oraz Stephen King (siódmy rok w pierwszej trójce).
Książka drukowana czy ebook?
To może być dla wielu zaskoczeniem, ale z raportu wynika, że czytelnicy nadal preferują książki drukowane. Oczywiście zauważamy duży wzrost zainteresowania platformami udostępniającymi ebooki i audiobooki. Ten sposób lektury najpopularniejszy jest wśród najmłodszych (wskazało go 14% czytelników od 15 do 18 roku życia) i osób uczących się (14%). Zapewne jest to związane ze zdalnym nauczaniem, materiałami udostępnianymi uczniom przez nauczycieli. To z pewnością również zasługa bibliotek, które w czasach lockdownu nie pozostawiły swoich czytelników bez możliwości wypożyczania książek. Na bieżąco dystrybuowały kody, w niektórych instytucjach można było nawet wypożyczyć czytniki ebooków do domu.
Księgarnia czy biblioteka?
Najchętniej kupujemy książki (45%), czasami pożyczamy je od rodziny i znajomych (32%), zdarza się, że dostajemy książki w prezencie (34%). W związku z tym coraz rzadziej odczuwamy potrzebę pójścia do biblioteki. W zeszłym roku z oferty bibliotek publicznych korzystało tylko 14% czytelników. Tutaj obserwujemy spadek w stosunku do lat poprzednich (w 2019 roku było to 18%). Możemy to tłumaczyć tym, że biblioteki przez długi czas nie były czynne, a ludzie bali się chodzić do miejsc publicznych.
Czas jednak zaprosić ich z powrotem do siebie! Przygotować nową ofertę dla kobiet i dla mężczyzn. Zastanowić się – jak jeszcze można przyciągnąć ich do biblioteki i przekonać, że czytanie jest fajne?
Mamy na to pomysł… 🙂
Chcesz poznać nasze pomysły na animację czytelnictwa wśród chłopców i mężczyzn? Zostaw swoje dane kontaktowe, powiemy Ci co możesz zrobić w swojej instytucji!
Z raportem o stanie czytelnictwa można zapoznać się na stronie Biblioteki Narodowej.
